به گزارش روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران، پیش از این، مدیر مرکز کنترل شبکه راهبری گاز کشور گفته بود که در ۲۰ استان، دمای زیر صفر درجه به ثبت رسیده و این مساله باعث افزایش مصرف روزانه گاز در بخش خانگی- تجاری تا بیش از ۶۰۰ میلیون مترمکعب در روز و افت فشار در برخی از استان‌های شمالی شده که نسبت به مدت مشابه پارسال، بیش از ۱۲۰ میلیون مترمکعب افزایش مصرف را نشان می‌دهد.
بنا بر این گزارش، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در این گفت‌وگو، پیرامون وضعیت میزان تولید و مصرف گاز در کشور، الگوی مصرف گاز در کشور، راهبردهای در نظر گرفته شده برای مقابله با ناترازی، پویش دو درجه‌ای کاهش دما و … سخن گفت.
با هم این گفت‌وگوی جالب و خواندنی را پی می‌گیریم؛
*********************************
آقای دکتر توکلی، ما هر سال نزدیک فصل سرد سال که می‌شود همین مشکل کمبود گاز را داریم، با این‌که ایران دومین تولیدکننده گاز در جهان است؛ علت این کمبود چیست؟
ایران دارای دومین ذخایر گازی جهان است و به دلیل این‌که دومین ذخایر را دارد، الزاماً دلیل بر این نیست که ناترازی انرژی وجود نداشته باشد؛ همان‌طور که مستحضرید در کشور ما ۷۵ درصد از منابع و مخازن گازطبیعی در جنوب کشور و عمدتاً در قسمت‌های اصطلاحاً Offshore یا دریاست و ۲۵ درصد در بقیه چهار گوشه کشور.
به همین دلیل میزان گازی که ما تولید و اصطلاحاً برای بهره‌برداری در شبکه گاز کشور آماده می‌کنیم، میزان بسیار زیادی است؛ کما این‌که امسال هم در دولت جدید خوشبختانه دوستان و همکاران بنده در شرکت ملی نفت ایران رکورد بسیار خوبی را (در زمینه استخراج گاز خام) رقم زدند؛ پس می‌توان چنین گفت که ما به لحاظ میزان مخازن، در دنیا دوم هستیم ولی هر کدام از این مخازن برای افزایش تولید، نیاز به هزینه‌های خاصی، از روی سکو گرفته تا سیستم فرآورش، گرفتن ناخالصی‌ها از میعانات گازی، تزریق گاز به شبکه و … دارند که همه این هزینه‌ها باید اتفاق بیفتد تا این میزان گاز از ناترازی در بیاید ولی در کل دنیا برای رفع ناترازی، الزاماً این کار را انجام نمی‌دهند.
اتفاقاً می‌خواستم همین را از شما بپرسم که آیا در حال حاضر بقیه کشورها نیز ساختار تولید و مصرف گازشان مثل ما است یا تفاوت دارد؛ آیا الگوی جهان با ما متفاوت است یا خیر؟
پرسش بسیار خوبی است؛ علتش آن است که ما جزو معدود کشور‌هایی هستیم که عمده سبد انرژی آن، یعنی بالغ بر ۷۲ درصد سبد انرژی کشور را گاز تشکیل می‌دهد؛ در صورتی که هیچ جایی از دنیا حتی در روسیه که به عنوان اولین دارنده مخازن اثبات شده گازطبیعی در دنیاست، این مقدار نیست.
جالب‌تر آن‌که در سبد انرژی ما تنوع محصولی نیز بسیار کم است؛ به‌عنوان مثال؛ در بحث نیروگاه‌ها، ۸۵ درصد سبد سوخت نیروگاه‌ها در کشور ما گازطبیعی است و ۱۵ درصد باقی‌مانده، معمولاً حدود ۸ درصد آن برای نفت و گاز و ۷ درصد آن برای نفت کوره است؛ پس ….
یعنی از انرژی‌های جدید یا تجدیدپذیر استفاده نمی‌کنیم؟
متأسفانه …. ببینید نیروگاه‌ها دو دسته هستند ….
مثلاً مثل سوخت هسته‌ای، خورشیدی، بادی یا ….؟
سؤال بسیار دقیقی است؛ ببینید نیروگاه‌ها دو دسته هستند؛ نیروگاه‌های گازی و نیروگاه‌های بخار! نیروگاه‌های گازی صد در صد امکان استفاده از سوخت گاز را دارند، ولی سهم این نیروگاه‌ها در تولید برق کشور، ۸۵ درصد و در نیروگاه‌های بخار ۱۵ درصد است.
حال حساب کنید که نیروگاه گازی ۸۵ درصد قابلیت تولید برق دارد که سوخت گاز سوخت اول آن و نفت‌گاز، سوخت دوم آن است؛ این در حالی است که در نیروگاه‌های بخار که ۱۵ درصد قابلیت تولید برق را دارد، باز هم سوخت اولش سوخت گاز و سوخت دومش نفت‌کوره یا مازوت است.
بنابراین یکی از تفاوت‌های اصلی ما با دیگر کشورها این‌جا مشخص می‌شود؛ چراکه هیچ سبد سوخت نیروگاهی در دنیا نیست که ۸۵ درصد آن گازطبیعی باشد و به اندازه تنها ۱۵ درصد آن، سوخت مایع؛ در واقع، همان‌طور که فرمودید سوخت‌های دیگری هست مثل هسته‌ای، تجدیدپذیر‌ها و از این دست موارد که متأسفانه ….
الآن ما هر سال این بحث ناترازی گاز را داریم؛ یک هفته دیگر زمستان با آمدن شب یلدا شروع می‌شود، اما ما از همین الآن کمبود گاز داریم، پیش‌بینی هم می‌شود که این روند ادامه دارد؛ شما فرمودید که تولید گاز در جنوب کشور هست و بیشترین میزان مصرف در شمال کشور! می‌توانید به زبان ساده توضیح دهید که در حال حاضر، مشکل ما دقیقاً چیست؟ آیا میزان تولید کم است، تجهیزات ما برای رساندن این گاز از جنوب به شمال کشور، هنوز دقیق و به‌روز نیست یا … مشکل چیست که ما این افت فشار و قطعی گاز را اغلب در زمستان داریم؟
البته در ارتباط با بحث قطعی گاز به جرأت می‌توان گفت که خوشبختانه شرکت ملی گاز ایران یکی از شرکت‌هایی است الحق‌والانصاف همیشه به‌صورت پایدار گاز را به مردم رسانده و حتی در برخی از نقاط کشور آب و برق هم قطع می‌شد، گاز مردم قطع نمی‌شد.
من در این سال‌ها شاهد بودم برخی از استان‌های شمالی حتی در مواقع قطع برق، از گاز به عنوان روشنایی استفاده می‌کردند یا حتی اگر آب به دلیل بارندگی یا یخ‌زدگی لوله‌ها قطع می‌شد، بعضاً مشاهده می‌کردیم که در برخی از استان‌ها و حتی سرشاخه‌ها از گاز برای آب کردن برف استفاده کرده و نیاز خود را در بقیه بخش‌ها هم برطرف می‌کردند.
در ارتباط با سبد انرژی گاز کشور، باید گفت که مقدار مشخصی نزدیک به ۸۵۵ میلیون مترمکعب گاز در زمستان پس از آن‌که دوستان ما در شرکت ملی نفت، آرایش مخازن و سکو‌ها را به حالت زمستانی می‌برند، به ما تحویل و در ۲۰ پالایشگاه گاز کشور فرآورش می‌شود و در داخل خطوط لوله انتقال گاز کشور، جریان پیدا می‌کند.
در آرایش زمستانی، همان‌طور که گفتم، روزانه نزدیک به ۸۵۵ میلیون مترمکعب گاز در زمستان به شبکه سراسری گاز تحویل می‌شود که در زمان پیک مصرف، از این مقدار نزدیک به ۶۹۰ و حتی بعضاً ۷۰۰ میلیون مترمکعب که پیش‌بینی می‌شود در هفته آینده به این عدد برسیم، یعنی ۸۲ درصد گاز تحویلی به شبکه در بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء مصرف می‌شود.
عمده مصرف بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء یا اصطلاحاً صنایع غیرعمده متناسب با وضعیت درجه حرارت است؛ یعنی وقتی که درجه حرارت محیط یک درجه کاهش پیدا می‌کند، ما به اندازه یک فاز عسلویه یعنی حدود ۲۵ میلیون متر مکعب افزایش مصرف در این بخش را داریم؛ پس از ۱۰۰ درصد سبد گاز داخل کشور حدود ۸۰ بعضاً تا ۸۵ درصد مصرف خانگی تجاری و صنایع جز هست.
پس از ۱۰۰ درصد سبد گاز ما، تنها ۲۰ درصد می‌ماند که بخشی از آن، صرف نیروگاه‌ها، بخشی صرف صنایع عمده و بخشی هم صرف مصارف عملیاتی و اصطلاحاً مصارفی که در ایستگاه‌های تقویت فشار و پالایشگاه‌ها باید اتفاق بیفتد تا جریان سوخت در کشور به صورت مستمر وجود داشته باشد، می‌شود.
خوب، این آرایش در کل سال به این صورت و عدد نیست؛ یعنی در طول سال بیشترین مقدار گازی تولیدی به نیروگاه‌ها و صنعت تخصیص داده می‌شود، به این صورت که در طول سال، ۳۴ درصد به سوخت نیروگاهی، ۳۴ درصد به صنعت، ۲۵ درصد به بخش خانگی، ۳ درصد به حمل و نقل و ۴ درصد به سایر مسائل اختصاص می‌یابد.
ملاحظه بفرمایید در طول سال، بیشترین مقدار گازی که تولید می‌شود به نیروگاه و به صنعت تحویل می‌شود ولی در اوج فصل سرما، به دلیل مصرف بالای مصرف‌کننده خانگی، تجاری و صنایع جزء، این بالانس به هم می‌خورد و این میزان گاز به این مصرف کنندگان اختصاص پیدا بکند که بتوانند…
یعنی آن ۳۴ درصد در اوج زمستان می‌شود ۸۰ درصد؟
درود بر شما ۲۴ درصدی که در طول سال، ۲۴ درصد است ….
۳۴ درصد بود نه ۲۴ درصد ….
نه! ببینید، ۲۵ درصد آن خانگی، ۳۴ درصد نیروگاهی، ۳۴ درصد صنعت، ۳ درصد CNG (حمل و نقل) و ۴ درصد هم سایر، مثل خدمات عمومی و بقیه موارد؛ پس در زمستان آرایش مصرف در مجموعه کل کشور به هم می‌خورد، یعنی حدود ۸۰ درصد را بخش خانگی، تجاری تشکیل می‌دهند، خوب، این عدد را ما باید چگونه جبران کنیم؟!
وزارت نفت متولی تحویل سوخت معادل به نیروگاه‌ها است؛ در زمستان به دلیل افزایش مصرف بخش خانگی از گازطبیعی، ما دیگر نمی‌توانیم به اندازه تابستان گاز به بخش نیروگاهی تحویل دهیم؛ طبیعتاً بخش نیروگاهی باید بخشی از نیروگاه‌ها را روی سوخت نفت‌گاز ببرد و بخش دیگری را هم روی نفت‌گاز و مازوت که طبیعتاً یکی از مباحثی مطروحه این است که آیا تمام نیروگاه‌ها و ظرفیت‌شان از این سوخت معادل استفاده می‌کنند یا خیر! این در ارتباط با آرایش بخش سوخت در نیروگاه‌ها و بخش خانگی.
مابه‌التفاوت آن، طبیعتاً مجموع میزانی هست که ما به بخش صنعت می‌دهیم و یک حداقلی هم متناسب با قرارداد‌های بلندمدت که اصلاً عدد آنچنانی هم نیست، صادرات انجام می‌دهیم که آن هم جزو تعهدات بلندمدت کشور است که حتی در زمستان نیز بعضاً اتفاق می‌افتد. البته به دلیل افزایش مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و حمل‌ونقل، مجبور می‌شویم درخصوص تحویل گاز به بقیه قسمت‌ها، گاهاً محدودیت‌هایی اعلام کنیم.
ببخشید آقای دکتر! من درست فهمیدم؟ به نظر می‌رسد که این موارد سلسله‌وار همه به هم متصل هستند؛ یعنی الآن وقتی ما مشکل گاز داریم و این آرایشی که شما فرمودید به هم می‌خورد، این امکان وجود دارد که چون سوخت نیروگاه تأمین نمی‌شود، برق هم به همان علت قطع شود؟
ببینید تا الآن سوخت نیروگاه‌ها که سوخت معادل هست، ….
چون الآن قرار شده مازوت را یا نسوزانند یا کم بسوزانند، یعنی در واقع، سوخت‌های جایگزین زیادی هم نداریم؟
سوخت جایگزین که یا نفت‌گاز است یا نفت‌کوره؛ سابقه سوزاندن نفت‌کوره هم بر اساس آمایش سرزمینی تقریباً ۱۴ نیروگاه در کل کشور که اصطلاحاً نیروگاه‌های بخار هستند، قابلیت سوزاندن نفت کوره را دارند؛ طبیعتاً بر اساس میزانی که نفت‌کوره توسط وزارت نفت تحویل نیروگاه‌ها می‌شود، باید این مقدار به عدد متناسبی برسد که هنوز نرسیده؛ ضمن آن‌که پراکندگی مصرف هم با اختیار خود وزارت نیرو است.
پس طبیعی است که در زمستان، مقدار گاز موجود در شبکه پس از مصرف بخش خانگی، تجاری، صنایع جزء و کشاورزی، باید به نیروگاه‌ها و صنایع تحویل شد که با احتساب مابه‌التفاوت گازی که به نیروگاه‌ها کمتر تحویل می‌شود، این مهم باید توسط سوخت مایع یعنی نفت‌گاز و نفت‌کوره جایگزین شود. در همه جای دنیا هم همینطور است؛ یعنی نوع آرایش سوخت در بخش‌های مختلف در زمستان و تابستان یکسان نمی‌باشد.
آقای دکتر، الآن با این توضیحاتی که شما دادید، راهکار چیست؟ الآن مسئولین کشور چه کاری باید انجام دهند که جلوی این ناترازی را بگیرد یا این‌که آن را به حداقل برساند؟
در ارتباط با بحث ناترازی، من معمولاً از این اصطلاح استفاده می‌کنم که باید دو بال را با هم در نظر بگیریم؛ یک بال باید در بخش مدیریت مصرف، صرفه‌جویی و بهینه‌سازی باشد و بال دیگر در ارتباط با افزایش تولید.
در بخش بهینه‌سازی مصرف سوخت و صرفه‌جویی و اصطلاحاً مدیریت مصرف، راهکار‌های متعددی وجود دارد؛ اسناد بالادستی بسیار خوبی هم داریم، ازجمله مبحث ۱۹ ملی مقررات ساختمان! شما ملاحظه بفرمایید در ساختمان‌های کشور الزام قانونی به اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است؛ اگر این اتفاق خوب برای ساختمان بیفتد، بر اساس آمار و ارقامی که توسط کارشناسان این بخش ارایه شده، مصرف گاز در این ساختمان‌ها بین ۲۵ تا ۳۰ درصد کاهش می‌یابد.
اگر بخش انرژی‌بر یک ساختمان را در نظر بگیرید، بین ۷۰ تا ۸۰ درصد این بخش مربوط به گرمایش محیط است، نزدیک به ۱۳ تا ۱۷ درصد آن مربوط به آب گرم و ۲ تا ۳ درصد آن هم مربوط به پخت و پز است. پس اگر در بخش عایق حرارتی در ساختمان، پنجره‌های دوجداره، نصب سیستم‌های راندمان بالا و … درصدی هم از این مبحث مقررات ملی ساختمان استفاده شود، چه میزان گاز صرفه‌جویی شده خواهیم داشت.
شما ملاحظه بفرمایید، در کشور نزدیک به ۲۰ میلیون بخاری وجود دارد؛ این بخاری‌ها، راندمان‌های بسیار بسیار پایینی دارند، اگر همین بخاری‌ها هدف قرار بگیرد که البته این بحث از سال‌های قبل مطرح شده و به‌رغم گیرکردن در کوچه پس کوچه‌های بروکراسی، خوشبختانه در این دولت، این موضوع عملیاتی شد و با استفاده از ظرفیت شورای اقتصاد، بخش ساخت بخاری‌های راندمان بالا و تحویل آن به جای بخاری‌های راندمان پایین، امکان‌پذیر گردید.
برخی از این بخاری‌های راندمان پایین، تنها نزدیک به ۱۵ درصد راندمان دارند، ولی برخی بخاری‌های راندمان بالا هستند که ۸۷ درصد و بعضاً ۹۹ درصد راندمان دارند؛ یعنی کل گازی که ما به آن تحویل می‌دهیم را تبدیل به گرمایش می‌کند. پس یک بخش از این راهکارها در ارتباط با مدیریت مصرف و مرتبط با ساختمان‌ها است…
الآن پیشنهادی که رئیس‌جمهور در خصوص دو درجه کاهش دما داشتند نیز، در همین مقوله می‌گنجد؛ درست است؟
بله ببینید آقای پزشکیان به نظر من یکی از معدود رؤسای جمهور هستند که به موضوع انرژی و به بحث ناترازی به صورت جدی ورود کرده‌اند.
پویشی که آقای پزشکیان به آن ورود کرده، یا بحث مربوط به افزایش بازدهی (راندمان)؛ واقعیت آن است که این موضوع جزو مسائل عمومی کشور است که در حال حاضر، مورد توجه حاکمیت قرار گرفته و تنها راهی که ما بتوانیم ناترازی انرژی را حل کنیم، همین است که همه بخش‌های تأثیرگذار به اندازه سهم خود، پای کار بیایند، پاسخگو باشند و اقدام کنند.
شخص آقای دکتر پزشکیان، خود آقای دکتر عارف در شورای اقتصاد، شخص آقای مهندس پاک‌نژاد که الحق‌والانصاف در این سه ماه و اندی که مسئولیت وزارت نفت را بر عهده گرفته‌اند، عدد و رقم‌هایی را به ثبت رسانده که واقعاً رکورد است؛ رکورد تولید گاز از ابتدای صنعت نفت تا الأن شکسته شده، حتی در ارتباط با بحث حمل‌ونقل سوخت مایع در کشور، عدد و رقم‌های بسیار خوبی ثبت شده، ولی همه این عدد‌ها در بحث عدم مدیریت مصرف، عدم بهینه‌سازی و عدم رعایت الگوی مصرف گم می‌شود، یعنی عددی حساب نمی‌شود؛ هفته آینده یکی از سردترین هفته‌هایی است که در انتهای آذر با آن روبرو خواهیم شد؛ یعنی پیش‌بینی می‌شود که روز یکشنبه میزان میانگین وزنی دما تقریباً به ۶ دهم سانتیگراد برسد.
چند درجه یعنی؟
یعنی تقریباً بین ۸ تا ۱۲ درجه سانتیگراد کاهش دما و این کاهش دما به صورت سراسری در کل کشور است؛ با این اتفاق، میزان مصرف گاز در این بخش به ۶۹۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد؛ طبیعی است که آقای دکتر پزشکیان جلسات متعددی برگزار و یکی از راهکار‌های کاهش و مدیریت مصرف را همکاری مردم عنوان کردند.
در واقع، رییس‌جمهور بر این باور است که مردم کشور وقتی متوجه شوند این میزان از سبد انرژی توسط دوستان و همکاران ما در شبکه گسترده گازی کشور از ابتدای سکو و در شرایط سخت عملیاتی با تلاش فراوان و کارهای بسیار روی آن، به دست آن‌ها می‌رسد، مطمئناً با این پویش همراه میشوند.
این پویش بر آن است نشان دهد، چنان‌چه مردم دمای هوا در منازل خود را به اندازه ۲ درجه سانتیگراد کاهش دهند، این امر منتج به صرفه‌جویی ۵۰ میلیون مترمکعبی گاز و تزریق آن به شبکه می‌شود؛ یعنی به اندازه دو فاز عسلویه صرفه‌جویی گازی صورت می‌گیرد که بسیار بسیار مهم است.
یعنی کافی است که شما درجه حرارت محیط زندگی خود ۲ درجه کاهش دهید و به این نتیجه مثبت برسید؛ این عدد در استاندارد‌های بین‌المللی مثلاً در کشور آمریکا نیز به همین صورت است، یعنی اصطلاحاً دمای رفاه و آسایش در زمستان ۲۲ درجه به پایین است؛ علتش هم این است که اعتقاد دارند که اگر دمای محیطی که در آن زندگی می‌کنید، اختلاف کمتری با درجه حرارت بیرون داشته باشد، سیستم ایمنی بدن هم، بهتر عمل می‌کند.
دقیقاً، مثلاً ممکن است از یک فضایی که خیلی داغ است و عرق کرده‌اید، بیرون رفته، یخ بزنید و سرما هم بخورید!
دقیقاً همینطور است؛ پس به نظر من، خود آقای پزشکیان با نگاهی که به بحث پزشکی دارند، حتماً حتماً این عدد را با آگاهی مد نظر قرار داده‌‍‌اند.
البته مردم عزیز ایران نشان داده‌ند که همیشه پای کار هستند و می‌مانند…
دقیقاً همینطور است!
من همین جا قبل از این‌که آقای دکتر درخصوص بال دوم توضیحی بفرمایند، با توجه به درخواست مسئولان گرانقدر ازجمله رییس‌جمهور و وزیر نفت، از همه هم‌وطنان عزیز خواهش می‌کنم برای این که گاز دچار مشکل نشده و این نعمت الهی به تمامی هم‌وطنان در نقاط سردسیر هم برسد، دو درجه دمای خانه‌ها را کاهش دهید. درخصوص بال دوم بفرمایید.
با توجه به این‌که در برنامه هفتم پیشرفت، رشد اقتصادی ۸ درصد را در نظر گرفتیم که نزدیک به ۴.۷ درصد آن مرتبط با رشد بخش صنعت است، پس حتماً باید در افزایش میزان برداشت گاز هم، سرمایه‌گذاری کنیم که این عدد سرمایه‌گذاری، عدد کمی نیست.
یعنی امکان دارد که تولید را افزایش دهیم؟
بله! ما مخازن کشف‌شده و بررسی‌شده برای افزایش تولید را داریم، ولی این مخازن و منابع باید حتماً با سرمایه‌گذاری‌های خیلی بالا تبدیل به گازی شود که وارد شبکه می‌شود، اگر این میزان گاز به شبکه تزریق شود، حتی با وجود افزایش تولید، اگر همین روند مصرف را داشته باشیم باز هم دچار ناترازی می‌شویم و با این خام‌سوزی نسبت به آیندگان و پیشرفت کشور خیانت می‌کنیم. چون الان در زمستان علی رغم این که قرارداد ما در فروش گاز ۸ ماه و ۴ ماهه است، به دلیل افزایش مصرفی که در بخش خانگی، تجاری اتفاق می‌افتد، ….
صادرات را می‌گویید؟
خیر! ما با صنایع قرارداد می‌بندیم که ۸ ماه را متعهد به تحویل گاز به آن‌ها هستیم و ۴ ماه هم با توجه به افزایش مصرف در باقی بخش‌ها، این اختیار را می‌دهیم که سوخت مایع یا سوخت معادل به آن‌ها (صنایع) داده شود، بنابراین اگر ما کاهش ۲ درجه سانتیگراد را انجام داده و این میزان گاز را به صنایع و نیروگاه‌ها بدهیم، دقیقاً تاثیر مستقیمی روی بحث کاهش آلودگی هوا دارد؛ در واقع، هرچه نیروگاه‌ها گاز مصرف کنند، میزان مصرف سوخت مایع آن‌ها کمتر و درنتیجه، میزان آلودگی هوا کمتر می‌شود.
این میزان توجه در شمال کشور مهم‌تر است؛ چراکه ۷۴ درصد شبکه انتقال، میزان مخازن گازی و گاز‌های تولیدشده ما در جنوب کشور است و برای انتقال به شمال کشور، بسیار هزینه‌بر و مشکل است. به همین دلیل این کاهش دو درجه‌ای حرارت در شمال، بسیار بیشتر کارساز خواهد بود. یکی از دستورات خوبی که آقای پزشکیان دادند، درخصوص قطع گاز باغ‌ویلا‌های غیردائمی در شمال کشور بود که …..
دقیقا؛ در مازندران این موارد بسیار زیاد است، با این که می‌گویند خالی است ولی مصرف گاز دارند…
امیدوارم چیزهایی که در مورد برخی از این باغویلاها شنیده‌ام، درست نباشد! بعضاً اطلاعاتی رسیده که در بعضی از این باغویلاها، طرف سیستم گرمایشی را روشن می‌گذارد که چوب این باغ‌ها نم نکشد، باغ‌ویلایی که تبدیل شده به اقامتگاه غیردائم و در شرایط پیک مصرف که باید نفت‌کوره کمتر مصرف شود یا نفت‌گازی که باید انتقال داده و به نیروگاه‌ها تحویل شود، وضعیتش در حدی است که حتماً باید توسط بخش خانگی کمک شود. در حالی که بخش خانگی، باغ‌ویلا سیستم گرمایشی را روشن می‌کند و برای یک روز آخر هفته، در طول هفته ساختمان خالی از سکنه گرم می‌ماند.
برای کنترل این مساله، نمی‌توان از کنتور هوشمند استفاده کرد؟
چرا یکی از دستورات صادرشده در باب مدیریت مصرف، همین استفاده از کنتور هوشمند بود، ولی این مساله کمی جای بحث دارد که شاید در این مقال نگنجد و از حوصله این گفت‌وگو خارج باشد.
یکی از تأکیدات آقای پزشکیان درخصوص همین باغویلاها بود؛ در عرض سه روز گذشته، گاز نزدیک به ۷۳ هزار باغ‌ویلا را قطع کردیم، تفاوت قطع ما این است که حتماً باید خانه به خانه اتفاق بیفتد، امروز تصمیم گرفته شد که وزارت نیرو و وزارت نفت، در اصل شرکت ملی گاز، اکیپ‌های بازرسی و بازدید همزمان برای باغ‌ویلا‌های شمال کشور بگذارند و موارد عدم رعایت را، به‌خصوص در این هفته حتماً قطع کنند.
بخشی از دوستان وزارت نیرو گفتند که براساس کنتور هوشمند برق سکونت‌گاه‌های غیردائمی قابل قطع است. مبحث دیگر درخصوص گرماتاب‌هاست که سال‌های قبل نیز این مهم انجام می‌شد ولی امسال با شدت و حدت بیشتر و زمان آن هم ۱۵ روز زودتر.
چون امسال در آبان ماه ما سرمای زودتری را شاهد بودیم، دوستان بازدید می‌کنند، گرماتاب‌ها و هر وسیله گرماسوزی که در فضای باز به صورت غیرمجاز است اگر خودشان مشاهده کنند، حتماً اخطار و قطع می‌کنند، اگر هم نه، سامانه ۱۹۴ برای اطلاع‌رسانی در این موارد علاوه بر مباحث امداد است.
گزارش و اطلاع توسط مردم هم امکان دارد؟
بله! صد درصد. یکی از بهترین مانیتورها و پایش‌ها در این زمینه، همان سامانه ۱۹۴ است که زنگ بزنند و اطلاع دهند. درخصوص بازدیدهای مراکز اداری، ۱۲۷ هزار مورد بازدید همین انتهای آبان تا الان انجام شده، که نزدیک به تقریباً ۴ هزار و ۱۱۱ مورد آن قطع شده است، تأکید دکتر پزشکیان و شخص آقای پاک‌نژاد این است که مراکز اداری و تجاری تحت هیچ شرایطی خصوصاً مراکز دولتی، از این بازدید کنار گذاشته نشوند.
یعنی این مراکز بعد از تعطیلی هم، مصرف گاز داشتند؟
این‌ها باید طبق الگو مصرف کنند، درجه رفاه بین ۱۸ تا ۲۱ در مراکز اداری و دولتی تعریف شده که دوستان ما مراجعه و دما را اندازه‌گیری می‌کنند، اگر درجه حرارت بیشتر بود اخطار می‌دهند و قطع می‌کنند، مراکز دولتی در روز‌های تعطیل براساس بخشنامه، یک ساعت قبل از روز تعطیل باید تمام سیستم‌های گرمایشی خود را خاموش و یک ساعت قبل از شروع کار اداری روشن کنند. همه این موارد به پایداری شبکه کمک می‌کند.
خوشبختانه با تلاش‌ها و پیگیری‌ها و نگهداری و تعمیرات سختی که همکاران ما انجام دادند، امسال تفاوت‌هایی را با سال گذشته شاهد بودیم؛ در واقع، بنا به دلایلی زمان تعمیرات اساسی کمی دیرتر به اتمام رسید که البته آن هم جای بررسی و واکاوی دارد.
تعمیرات اساسی بیش از ۹۰ ایستگاه تقویت فشار گاز و بالغ بر ۳۵۰ توربوکمپرسور در اقصی نقاط کشور و تأسیساتی که در فرآیند پالایشی دخیل هستند، به خوبی انجام شد؛ تأسیسات حاضر در مناطقی که شاید بعضی از شنوندگان یا بینندگان اصلاً اسم آن منطقه را هم نشنیده باشند!
همه این اقدامات در سرما و گرما، توسط این سرباز‌ان و صنعتگران خوش‌نام ولی گمنام، در کل کشور انجام می‌شود تا بتوانند انرژی پاک را به شمال کشور و نقاطی که بعضی ازافراد محتاج این گرمایش هستند، برسانند؛ پس واقعاً انصاف نیست که به دلیل بدمصرفی برخی از مشترکین، برخی دیگر بدون گاز بمانند.
این پرمصرف‌ها ۵ درصد هستند؟
این پرمصرف‌ها و بدمصرف‌ها تعدادشان کم، ولی میزان مصرف‌شان زیاد است!
چه ضمانت اجرایی وجود دارد که بال دوم یعنی افزایش میزان تولید ….
بال دوم، افزایش میزان سرمایه‌گذاری است، یعنی به امسال و امروز و فردا هم نیست، در بلندمدت که جزو برنامه‌ها نیز می‌باشد، باید بخش خصوصی پای کار آمده و در افزایش تولید از سکو‌ها و میادین کمک کند که البته این بخش در حیطه کار بنده نیست و همکاران ما در وزارت نفت باید در این باره صحبت کنند.
راهکار برای افرادی که بسیار پرمصرف هستند یا به قول شما بدمصرف‌ها، آیا ضمانت اجرایی آن فقط قطع است؟
امسال خوشبختانه در تعرفه جدید، پله‌های یازده و دوازده که بسیار بدمصرف هستند، افزایش قیمت بسیار زیادی دارند. یعنی در اولین قبضی که در همین زمستان مشاهده می‌کنند، حتماً دچار شوک میشوند؛ چراکه این عدد قابل مقایسه با مقادیر گذشته آن‌ها نیست.
آیا به نظر شما این مساله اثر دارد و بازدارنده است؟
در بحث انرژی باید به بحث عدالت انرژی توجه کنیم، وقتی مصرف‌کننده‌ای که این قدر متعهد و شریف است و درباره مسائل ملی و مباحث مرتبط با منابع و گنج‌های نهفته این کشور عرق دارد و حاضراست طبق الگو مصرف کند، طبیعتاً حاکمیت و سیستم اجرایی نیز هوای او را دارد.
بر همین اساس، امسال یک ظرفیت قانونی ایجاد شده که اگر ۱۰ درصد کاهش مصرف داشته باشند، ۱۵ درصد هزینه‌های آنان کاهش پیدا می‌کند؛ این میزان نزدیک به دو همت از لحاظ درآمدی برای سیستم اجرایی هزینه‌بر خواهد بود ولی مطمئن هستیم که پاسخگویی خوبی برای خوش مصرف‌هاست.
بعضاً اتفاق می‌افتد در شرایط سختی که الآن وجود دارد، متأسفانه در منازل‌شان استخر‌ها را گرم نگه می‌دارند، ملاحظه کنید خانه‌ای که استخر دارد، مجموعه‌ای که استخر دارد و استفاده اش کم است، می‌تواند و باید گاز آن در کل کشور توزیع شود.
اگر خانه‌ای که این قدر امکانات دارد و صاحبش ثروتمند است، قبضش به جای صدهزار تومان یک میلیون تومان بشود، برای او خیلی سخت نیست، شاید بگویید شوک به او وارد می‌شود، ولی این عدد، عددی نیست که بازدارنده باشد…
عدد بیش از یک میلیون تومان است. واقعیت این است که با توجه به شرایط اقتصادی، افرادی که خارج از الگو مصرف می‌کنند از لحاظ عوامل بازدارندگی و تغییر در رفتار مصرف‌کننده، این اتفاق می‌تواند عامل بازدارنده باشد، در پله‌های یازده و دوازده این تعرفه‌های جدید اتفاق بیافتد، بحث قطعی گاز بالاتر از الگو اتفاق بیافتد و جریمه‌هایی در ارتباط با بدمصرفی باشد، بخش زیادی از این افراد رفتارشان را تغییر می‌دهند.
این ۵ درصد چند درصد گاز را مصرف می‌کنند؟
این ۵ درصد میزان مصرف گاز است.
این ۵ درصد جمعیت نیست، ۵ درصد مصرف است؟
از لحاظ جمعیتی ۲ درصد است، ولی ۵ درصد مصرف به کسانی که در پله‌های یازده و دوازده قرار می‌گیرند و بسیار بدمصرف هستند، تعلق می‌گیرد.
برای هفته پیش رو با توجه به برودت شدید هوا، چه راهکاری دارید؟ آیا مردم باید منتظر افت فشار یا قطعی گاز باشند؟
همه مجموعه صنعت، وزارت نفت و وزارت نیرو تلاش می‌کنند حتی در سرشاخه‌ها و نقاطی که حداقل فشار وجود دارد، تأمین پایدار و مطمئن گاز را داشته باشیم، اما در یک حالت از این فضا و از این سختی عبور می‌کنیم که همه مصرف‌کننده‌های خانگی و تجاری کمک کنند؛ با رعایت مواردی همچون رعایت درجه رفاه، پوشیدن لباس گرم و …
خانه را گرم کرده و لباس تابستانی می‌پوشیم…
بله خانه را گرم کرده و پنجره را باز می‌کنیم، یکی دیگر از راهکارها، پوشاندن دریچه کولر، درزگیر پنجره‌های فولادی و پوشاندن پرده ضخیم است و بخش دیگر در سیستم‌هایی که آب گرم دارند، دما باید بین ۵۵ تا ۶۰ درجه سانتیگراد باشد.
این کارهای مردم است، دولت قرار است چه کاری بکند؟
دولت تمام تلاشش را کرده و افزایش میزان تولید اتفاق افتاده است. واقعیت این است که در بخش‌های تولید، گاز پایدار صددرصدی وجود نداشت ولی دراین صد روز یکی از اقدامات بسیار خوب که شاخص آن موجود است، ۱.۳۷ درصد افزایش قابلیت اطمینان داشتیم.
این افزایش قابلیت اطمینان، نگهداری و تعمیرات درست‌تر، حساسیت بیشتر، فعالیت‌های تمام وقت و پایش‌های شبانه‌روزی همکاران بنده پس از افزایش مصرفی که داشتیم، کاهش میزان مصرف توسط مصرف‌کننده‌های عمده، بازدید‌ها و بازدارندگی‌هایی که در ارتباط با بدمصرف‌ها داشتیم، قطع گاز باغ‌ویلا‌هایی که سکونت‌گاه‌های دائمی نیست و غیرمجاز است، بخش زیادی از این موارد را قلع و قمع کردیم، یک بخش دیگر مربوط به ادارات و مساجد می‌شود که نزدیک به ۸۵ هزار اماکن مقدس و اصطلاحاً مساجد هستند که اگر درجه حرارت این مساجد کمتر شود، کمک زیادی به پایداری شبکه گاز می‌شود.
در بحث فرودگاه‌ها نیز مکاتبه‌ای با معاونت راه و شهرسازی داشتیم و مثل سال‌های قبل به فرودگاه‌ها تاکید به رعایت موارد شده ولی امسال قطع گازشان پیش‌بینی شده است.
باید به موضوع انرژی حساس باشیم، بحث شدت مصرف انرژی در کشور ما ۳.۳ برابر نسبت به نرم جهانی است. با این روند مصرف انرژی، هرچقدر سرمایه‌گذاری کنیم ولی توجه، حساسیت و مهم‌تر از همه، آن تعهد به میزان انرژی و مصرفش نباشد، وضعیت بهتر از این نمی‌شود.
به‌عنوان آخرین پرسش آقای دکتر! خیلی کوتاه در خصوص گواهی‌های صرفه جویی توضیح دهید که در بورس به چه میزان است و آیا تضمین دارد که فردی که خریداری می‌کند، دچار قطع برق شود یا خیر؟
یکی از اقداماتی که از قبل مطرح شده بود بحث بورس انرژی است؛ بعضی از دوستان در صنایع مولد علاقه‌مند هستند که میزان مصرف انرژی‌شان را افزایش دهند، دو مدل داریم؛ یکی در اوج یا پیک مصرف، یکی در شرایط غیراوج که در بازار عرضه کردیم و خود عرضه و تقاضا بازار، عدد و رقم خوبی برای این قیمت تعیین کرده است.
اگر در شرایط اوج این عرضه ارائه شده باشد، به هیچ وجه ما گاز آن‌ها را قطع نمی‌کنیم ولی اگر در شرایط غیراوج از طریق مقادیر مالی تسویه شده باش، مساله فرق می‌کند. در بحث تجدیدپذیر‌ها مثلاً پنل‌های خورشیدی یا فتوولت‌ها و یا داستان‌هایی از این دست که بحث تجدیدپذیری است، تعهد شرکت ملی گاز ایران به این دوستان برآورده شده است؛ یعنی در همین سه ماه اخیر، ۱.۲ همت از شرکت ملی گاز از طریق همین بازار به دوستان وزارت نیرو پرداخت شده است.
