به گزارش روابط عمومی شرکت ملی گاز ایران، سعید توکلی، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در جلسه هم‌اندیشی رؤسای روابط عمومی صنعت نفت که روز سه‌شنبه ۱۳ خردادماه و با حضور مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت و برخی از مدیران ارشد این صنعت در ساختمان شهدای گاز (ستاد) برگزار شد، با بیان این مطلب، اظهار داشت: در واقع، یکی از دلایل به وجود آمدن ناترازی انرژی در کشور، به نظر من، عدم اجرای اسناد بالادستی است و این، برای شرکتی که مردمی‌ترین شرکت با پوشش ۹۵ درصدی خدمات‌رسانی در کشور است، چندان خوشایند نیست.
وی ادامه داد: این که در طول سال در حوزه انرژی ناتراز هستیم، به‌یک‌باره به‌وجود نیامده که بتوان انتظار داشت در مدت کوتاهی نیز برطرف شود؛ بلکه حل این چالش‌ها نیازمند نگاه بلندمدت، برنامه‌ریزی دقیق و پرهیز از بخشی‌نگری است که این مهم با جامع‌نگری وزیر نفت که توانست همه ارکان وزارت را با هم هماهنگ کند، صورت پذیرفت؛ وگرنه بی شک سال گذشته وزارت نفت با مشکل جدی در عبور از زمستان مواجه می‌شد.
به گفته توکلی، برای برطرف کردن این مشکل، دو راهکار اساسی داریم که باید توأمان دنبال شوند؛ نخست، افزایش تولید و دوم، کاهش مصرف. هر کسی که بگوید نیازی به افزایش تولید نیست، از نظر من اشتباه می‌کند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران دلیل افزایش تولید را، پایان استفاده از سوخت‌های فسیلی از سوی دنیا اعلام کرد و توضیح داد: برای نرسیدن به این مرحله، باید منابع و گنج‌های زیرزمینی ما به ارزش افزوده تبدیل شوند. خام‌سوزی یا خام‌فروشی، هر دو اشتباه هستند. اگر ما نفروشیم، کشورهای همسایه با مخازن مشترک، برداشت می‌کنند، می‌فروشند، سود می‌برند و آن را در فناوری‌ها و سیستم‌های جدید سرمایه‌گذاری می‌کنند.
به باور توکلی، در چنین شرایطی، افزایش تولید باید یکی از اولویت‌های اصلی ما باشد؛ متأسفانه، در سال‌های اخیر ما صرفاً به مدیریت مصرف چسبیده‌ایم و تمام تمرکز را بر آن گذاشته‌ایم، در حالی‌که این فقط نیمی از راه‌حل است.
فاصله چشمگیر راندمان نیروگاه‌ها با اهداف تعیین‌شده
معاون وزیر نفت در امور گاز با بیان این‌که شرکت ملی گاز ایران تنها شرکتی در دنیاست که چنین نقش گسترده‌ای در تأمین انرژی ایفا می‌کند و با اشاره به سخنان مدیرکل روابط عمومی وزارت نفت، گفت: حدود ۷۴ درصد از سبد انرژی کشور را گاز تشکیل می‌دهد، همچنین، ۸۳ درصد از سوخت نیروگاه‌ها نیز از گازطبیعی تأمین می‌شود که البته مصرف گاز در نیروگاه‌ها به این شکل، به دلایلی می‌تواند تصمیمی نادرست تلقی شود.
توکلی در ادامه، افزود: طبق قانون برنامه هفتم توسعه، میانگین راندمان نیروگاه‌های کشور باید به ۵۵ درصد برسد. این در حالی است که راندمان واقعی نیروگاه‌های ما در بهترین حالت حدود ۳۸ درصد است و در برخی موارد حتی از ۱۸ درصد نیز فراتر نمی‌رود؛ فاصله‌ای چشمگیر با اهداف تعیین‌شده!
وی خاطرنشان کرد: برای رفع این چالش، باید با الگوبرداری از کشورهای موفق جهان، سبد سوخت متنوعی برای نیروگاه‌ها تعریف کنیم؛ سبدی متشکل از انرژی‌های تجدیدپذیر، گاز طبیعی و سایر منابع. در غیر این صورت، ناترازی انرژی همچنان یکی از معضلات پایدار کشور باقی خواهد ماند.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در ادامه، اظهار داشت: در حال حاضر در کشور، ما ناترازی گاز نداریم بلکه دچار ناترازی انرژی هستیم؛ در واقع، ما با چیدن تمامی تخم‌مرغ‌های‌مان در یک سبد، تنوع سوختی حداقلی داریم و این در حالی است که می‌بینیم نیروگاه‌ها با مدل‌های مختلف تأمین انرژی و با روش‌های متنوعی اداره می‌شوند.
به گفته توکلی، تکرار فراز «ناترازی انرژی» ناشی از این مساله است که چون کشور در دیگر بخش‌های انرژی کمتر فعال بوده و فشار کلی به گاز وارد شده و از این رو، تصور می‌کنیم که دچار ناترازی گاز هستیم.
تعریف «سبد انرژی» برای نیروگاه‌ها؛ راهکاری اساسی
وی در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: در طول سال، حدود ۳۰ تا ۳۴ درصد از گاز کشور توسط نیروگاه‌ها و به همین نسبت توسط صنایع مصرف می‌شود. بخش خانگی هم با وجود افزایش مصرف در زمستان، به‌طور میانگین حدود ۲۵ درصد از مصرف را به خود اختصاص می‌دهد. سهم بخش عمومی و اداری حدود ۳ درصد و بخش حمل‌ونقل نزدیک به ۴ درصد است، پس بخش خانگی ما به نسبت صنایع، مصرف کمتری دارند.
توکلی ادامه داد: نیروگاه‌ها، علاوه بر تأثیرگذاری بر ناترازی گاز، موجب ناترازی در برق و حتی ناترازی در مصرف گازوئیل و مازوت نیز می‌شوند. بنابراین، راهکار اساسی، تعریف یک «سبد انرژی» برای نیروگاه‌هاست؛ سبدی که شامل انرژی‌های تجدیدپذیر، افزایش راندمان و استفاده بهینه از منابع باشد.
معاون وزیر نفت در امور گاز اظهار کرد: متأسفانه در حوزه قانون‌گذاری نیز خلأهایی وجود دارد. طبق اسناد بالادستی همچون برنامه‌های پنجم و ششم توسعه، باید ۲۰ درصد از برق کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شد. اما امروز این سهم حتی به یک درصد هم نمی‌رسد. اگر در این سال‌ها واقعاً توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر را پیگیری کرده بودیم، بخشی از ناترازی گاز امروز را نمی‌داشتیم.
توکلی در ادامه، افزود: در برخی کشورها سهم انرژی در قیمت تمام‌شده فولاد تا ۲۵ درصد است. طبیعی است که همه مایل‌اند با گاز ارزان تولید و صادر کنند. ما در کل سیستم انرژی کشور دچار ناترازی هستیم. به همین نسبت، برای سیمانی‌ها طبق مصوبه شورای عالی انرژی، الزام شده بود که سالانه یک درصد راندمان خود را افزایش دهند. همین تکلیف برای پتروشیمی‌ها و نیروگاه‌ها نیز مطرح بوده ولی انجام نشده است!
باید یک‌صدا و هماهنگ عمل کرد
معاون وزیر نفت در امور گاز تصریح کرد: از نخستین اقدام‌ها پس از قبول مسئولیت در شروع کار، تلاش برای هماهنگی بخش‌های مختلف صنعت گاز با یکدیگر بود؛ بدین منظور جلسات متعددی به صورت ویدئوکنفرانسی با تمام بخش‌های سازمان برگزار شد که گاهاً این جلسات تا پاسی از شب ادامه داشت و یکی از بخش‌های درگیر، روابط عمومی بود که من شرمنده این دوستان هستم.
وی ادامه داد: بنابراین از همه همکاران خواهش می‌کنم که یک صدا و هماهنگ عمل کنیم. مسئله ما، ناترازی انرژی است آن‌هم فقط وزارت نفت متولی آن نیست. بلکه کل دستگاه‌های اجرایی کشور در این ناترازی نقش دارند. اتفاقاً وزارت نفت در این شرایط سخت، تلاش کرده بار سایر بخش‌ها را نیز به دوش بکشد.
توکلی با اشاره به این‌که در این حالت، شروع کاهش ناترازی باید از بخش صنعت باشد، گفت: چون صنعت می‌تواند تجهیزاتی با راندمان بالا تولید کند و در اختیار مصرف‌کننده بگذارد. یا مقررات ملی ساختمان مانند مبحث ۱۹ را به درستی اجرایی کند؛ فراموش نکنیم که ۷۰ درصد از وضعیت مصرف انرژی در کشور، به تأسیسات و تجهیزات برمی‌گردد؛ تنها ۳۰ درصد مربوط به سبک زندگی خانوارهاست. حالا در همین ۳۰ درصد هم، چند درصدش مربوط به فرهنگ‌سازی است؟
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در پایان، افزود: سال گذشته کمپین «دو درجه» راه‌اندازی شد. من خودم در جزئیات آن بودم و می‌دانم چگونه شکل گرفت. علی‌رغم بی‌اعتمادی اجتماعی، مردم پشت کار ایستادند. اما سؤال اینجاست که واقعاً چقدر تأثیر گذاشت؟ ما باید کمپین راه بیندازیم، بله. باید هزینه کنیم، بله. اما شناخت دقیق مسئله و تعیین اولویت‌ها از خود حل مسئله مهم‌تر است.